De tornjak is een vrij groot hondenras dat uit Bosnië en Herzegovina komt. Het is een goede en intelligente waakhond die al tijdens de middeleeuwen voorkwam. Buiten Kroatië en Bosnië en Herzegovina komt de tornjak niet zo vaak voor, maar tegenwoordig kan je ook in onder meer Duitsland een tornjak fokker vinden.
Over de tornjak
De naam tornjak is afgeleid van het Kroatische woord tor, dat ‘een voor schapen afgerasterd gebied” betekent. Laat het dan ook al meteen duidelijk zijn dat de tornjak altijd al een hond was die bij de schapen werd gehouden. Niet om hen te drijven, maar wel om hen te beschermen. Tot op heden blijft de tornjak een goede waakhond, maar er zijn natuurlijk nog meer dingen die je over de tornjak en het tornjak temperament moet weten. We leggen het voor je uit.
Uiterlijke kenmerken van de tornjak
De tornjak is een grote en krachtige hond met een lichaam dat bijna vierkant is. De tornjak straalt kracht en harmonie uit en het lichaam lijkt altijd in balans te zijn, zowel in rust als tijdens de gang. De tornjak heeft een dichte en langharige vacht die iets korter is op het hoofd en op de benen, maar langer rond de hals, de voorbenen, de dijen en de achterzijde. Ook de staart is goed van vacht voorzien. Deze vacht is lichtjes golvend en is zeker in de winterperiode heel dik en wollig. De vachtkleur is wit met gekleurde markeringen, soms ook met een zwarte mantel. De tornjak komt voor in de kleuren rood en wit, bruin en wit en zwart en wit.
De ogen van de tornjak zijn amandelvormig en donkerbruin. De neus is groot, zwart en voorzien van brede neusgaten. De tornjak heeft een schofthoogte van 60 tot 70 cm en een gewicht van 30 tot 50 kilogram.
Tornjak temperament
Het tornjak temperament is vriendelijk, gehoorzaam, intelligent, moedig en standvastig. Het tornjak temperament vertoont dan ook veel gelijkenissen met dat van bijvoorbeeld de Berner sennenhond. Omdat de tornjak onomkoopbaar is, is het ook een heel goede waakhond. Daarbovenop komt nog eens dat de tornjak van nature uit heel wantrouwend is ten opzichte van vreemden. Tegenover hen moet hij ook ‘voorzichtig agressief’ zijn.
Ten opzichte van zijn baasje is de tornjak dan weer ongelofelijk trouw. De tornjak gedraagt zich ook altijd heel rustig in de nabijheid van zijn baasje. Daarnaast is het tornjak temperament redelijk leergierig en leert hij snel bij. Door zijn wil om te werken en zijn intelligentie is de tornjak dan ook een hond die heel goed te trainen is. Een nadeel aan het tornjak temperament is zijn uitgesproken loyaliteit ten opzichte van zijn familie. Het is een hond die vaak moeilijk te herplaatsen is en die zich moeilijk aan nieuwe mensen zal hechten. Het gemis van zijn familie kan onophoudelijk blijven bestaan.
Beweging
De tornjak vindt veel beweging superleuk en heeft er bovendien ook wel behoefte naar. Het is een hond die ervan houdt om rond te rennen en die het liefst in een relatief grote tuin wordt gehouden. Daarnaast vindt de tornjak het leuk om onaangelijnd te rennen. Onaangelijnde kilometerslange wandelingen zijn ideaal voor het welzijn van de tornjak. Echter, dit is in België niet zo realistisch. Eigenlijk kan je dan ook stellen dat de tornjak niet helemaal geschikt is voor ons Belgisch landschap, maar eerder geschikt is voor uitgestrekte berglandschappen en natuurgebieden waar hij een nomadisch bestaan kan hebben.
Omgang met kinderen en andere dieren
De tornjak stelt zich vriendelijk op ten opzichte van zijn gezin en mensen die regelmatig op het erf komen en daar mogen komen. Het heeft een hoge beschermdrift en zal de eigen roedel – volwassenen, kinderen en andere dieren – niks maken. Het blijft natuurlijk aan te raden om kinderen nooit alleen te laten met honden. Ten opzichte van vreemden is de tornjak minder vriendelijk, zeker als ze onaangekondigd het erf bezoeken. Daarnaast kan de beschermdrift van de tornjak ook problemen opleveren als kinderen te ruw spelen. Hij kan dit als gevaar interpreteren en ingrijpen, met alle gevolgen van dien.
Geschiedenis van de tornjak
De tornjak is een hond die ontstaan is in Bosnië en Herzegovina. Op basis van vondsten vermoedt men dat zijn oorsprong ligt in de omgeving van de Vlašić-berg. Deze berg is onder meer bekend omwille van de skioorden, de kaas en de executie van honderden burgers tijdens de Bosnische oorlog. Maar vroeger was het dus de vredevolle thuishaven van de tornjak. Je merkt ook aan alles dat de tornjak helemaal aangepast is aan het leven in bergachtige streken, waarbij extreme temperaturen en sneeuw niet ongewoon zijn.
De eerste geschriften die de tornjak beschrijven dateren van het jaar 1067. Ook de bisschop van Đakovo, Peter Horvat, heeft in het jaar 1374 het ras beschreven. Opvallend is dat deze geschriften tot op heden nog steeds bijzonder accuraat zijn. Het hondenras wordt daarbij steeds als een kuddebewaker, niet als een kuddedrijver, beschreven. Het hondenras heeft sindsdien dus maar weinig wijzigingen ondergaan.
Over de afkomst van de tornjak heerst onduidelijkheid en bestaan er allerlei theorieën. Vaak wordt vermoed dat de voorouder van de tornjak zo’n 7000 jaar geleden door nomaden is meegebracht en vervolgens verder evolueerde in de regio. Hoe dan ook is enige verwantschap met de Tibetaanse mastiff aangetoond. Hoe dan ook: de tornjak is gedurende de geschiedenis vrijwel enkel in Bosnië en Herzegovina aangetroffen. De tornjak werd vooral ingezet door nomadische herders die hun schapen wilden beschermen.
Met het verdwijnen van de nomadische levensstijl, leek ook de tornjak te verdwijnen. Het is ook hoe het met andere kuddebeschermers is gegaan. De enige reden waarom de tornjak tot op heden nog bestaat, is omdat tornjak fokkers zich over het voortbestaan hebben ontfermd. Rond de jaren ’70 werd er een fokprogramma opgestart, waarbij de oude beschrijvingen als standaard werden aangenomen. Het is dus geen toeval dat de oude beschrijvingen nog steeds heel accuraat zijn.
Het duurde tot 1981 vooraleer het ras in Bosnië en Herzegovina werd geregistreerd. In 1990 werd de rasstandaard opgesteld. De Balkanoorlogen hebben vervolgens hun invloed gehad op de evolutie van het ras. In 1993 werden er bijvoorbeeld slechts tien tornjaks geregistreerd in Zagreb. Het is eigenlijk pas nadien dat de ontwikkeling steeds sneller verloopt. In 1997 werd de rasvereniging opgericht en werd de werkhond langzamerhand ook een gezelschapshond. In 2007 accepteerde de FCI het hondenras onder voorlopige voorwaarden. Intussen is de tornjak volledig geaccepteerd door de FCI en de UKC. In de stad Travnik, waar de eerste rasstandaard werd gepresenteerd, staat sinds 2007 ook een standbeeld van een tornjak.
Meer informatie over de tornjak
De tornjak is een hond die tot op heden voornamelijk in Bosnië en Herzegovina voorkomt. Niet alleen is een tornjak fokker vinden hierdoor een uitdaging, maar bovendien is er buiten Bosnië en Herzegovina ook maar weinig over de tornjak geschreven. Toch zijn er wel degelijk een aantal goede boeken over de tornjak geschreven. Onderstaande boeken zijn wat ons betreft aangeraden.
Tornjak Complete Owners Manual
Tornjak (Bosnian-Herzegovinian Sheepdog) Tricks Training (Deel 2 – Deel 3)
Praktische informatie over de tornjak
De tornjak is geen alledaagse hond en dus hoeft het niet te verbazen dat je misschien nog wel een aantal praktische vragen hebt. Het is belangrijk om je eerst goed in te lezen vooraleer je een tornjak te koop zoekt. We leggen een aantal dingen voor je uit en helpen je ook bij het vinden van alle praktische benodigdheden die je gaandeweg zult moeten aanschaffen.
Verzorging van de tornjak
Het zal wellicht niet verbazen dat een tornjak beter niet wordt gehouden in een appartementje. Zijn dikke vacht stelt hem anderzijds goed in staat om buiten te leven, op voorwaarde dat hij ook een schuilplaats heeft. Desondanks zal je de tornjak regelmatig moeten borstelen, zeker tijdens de ruiperiode. Schenk bovendien ook aandacht aan de nageltjes die van tijd tot tijd moeten worden bijgeknipt en aan de oren en ogen. Tandenpoetsen is zoals bij alle honden aan te raden, maar goede korrels dragen eveneens bij aan een goede tandhygiëne.
Voeding voor de tornjak
De tornjak is een gezond hondenras, maar werd historisch gezien slecht gevoed. De tornjak heeft zich hierop aangepast en heeft minder eiwitten nodig dan de gemiddelde hond. Een te grote hoeveelheid eiwitten kan resulteren in vachtproblemen. Daarom kan je niet zomaar standaard hondenvoer gebruiken, maar kies je beter voor rasspecifiek hondenvoer. Dit kan je op maat laten samenstellen door bijvoorbeeld Buddybites, maar ook het hondenvoer van Yourdog is een goed idee.
Speeltjes voor de tornjak
De tornjak heeft een degelijke energiebehoefte en houdt vooral van onaangelijnd wandelen. Toch kan spelen ook een goed idee zijn, zeker omdat de tornjak graag bezig is met zijn baasje. Anderzijds moet je weten dat een tornjak ook een tikkeltje eigenzinnig is en wel zelf zal beslissen wat hij al dan niet leuk vindt. Dit maakt het kiezen van geschikt speelgoed er niet eenvoudiger op. Het is vooral een kwestie van experimenteren. Daarom zijn ontdekpakketten vaak een goed idee.
Reizen met de tornjak
Zei er iemand reizen? De tornjak vindt reizen namelijk superleuk! Het is een nomadische hond die niks leukers vindt dan samen met zijn baasje rondtrekken. Geef hem natuurlijk geen drukke steden en regio’s met hoge temperaturen, want vooral in de koudere bergen of in het noorden voelt hij zich goed. Ook op het vliegtuig kan de tornjak mee, maar je moet dan wel een geschikte reisbench gebruiken. Met een IATA-gecertificeerde reisbench zit je gegarandeerd goed. Ook in de auto kies je maar beter voor een goede autobench.
Opgelet: in Denemarken staat de tornjak op de lijst met verboden hondenrassen. Meer hierover lees je op de website van het Deense Ministry of Environment and Food.
Medische problemen bij de tornjak
De tornjak is over het algemeen een gezonde hond, maar net zoals bij andere hondenrassen kunnen er altijd gezondheidsproblemen ontstaan. Zo is de tornjak bijvoorbeeld gevoelig voor het ontwikkelen van heupdysplasie. Daarom, maar ook om beschadigingen aan het spronggewricht te voorkomen, is traplopen tijdens de eerste zes maanden absoluut af te raden. Tevens is de tornjak gevoelig voor vachtproblemen door een onjuiste voeding. Uiteraard kunnen er ook altijd andere gezondheidsproblemen opdoemen, waardoor een goede hondenverzekering zeker aan te raden is. Vooral de hondenverzekering van Corona Direct is een aanrader.
Waar vind ik een tornjak te koop?
Een tornjak fokker vinden is niet eenvoudig. Vooral in Kroatië en Bosnië en Herzegovina zijn er nog veel fokkers die tornjak puppies verkopen. Bij ons weten wordt er in België en Nederland nog niet mee gefokt. Wil je een tornjak kopen, dan moet je dus naar het buitenland. Onder meer in Duitsland is er een tornjak fokker te vinden, genaamd Tornjak kennel Zlata Draga’s. Deze kennel is gelegen in Krefeld, nabij Düsseldorf en Duisburg. Een goede Kroatische tornjak fokker is Assertor Unicus. Ten slotte hoorden we ook al goede dingen over de tornjak fokker Vala Liburna in Kroatië.
Voor wie is een tornjak kopen een goed idee?
Plaats is in de eerste plaats heel belangrijk. Een tornjak moet namelijk heel wat ruimte hebben en heeft graag een groot gebied om te bewaken. Daarnaast is het heel belangrijk dat het baasje al ervaring met honden heeft. De tornjak is namelijk vrij eigenwijs en heeft nood aan een consequente opvoeding. Bovendien is vroeg socialiseren heel belangrijk, want de natuurlijke argwaan voor vreemden zou anders kunnen evolueren in de richting van angst. Een tornjak kopen is een goed idee voor wie een groot terrein wil laten bewaken en op zoek is naar een hond die naar het gezin toe heel liefdevol is.
Een reactie achterlaten